W tym roku udało mi się odwiedzić Targi POLECO, w ramach których był organizowany konkurs Produkt w Obiegu. Postanowiłem przedstawić Wam startujące innowacje wraz z krótkim komentarzem (niestety nie wszystko były takie ekologiczne i cyrkularne, jak to się twórcom wydaje). Sporo greenwashingu i niezrozumienia problematyki projektowania prośrodowiskowego, ale kilka perełek się trafiło. Z jedną z nich mam okazję współpracować 😉
Rozwiązania zostały uporządkowane w liście alfabetycznej, każdemu z rozwiązań przypisałem moją prywatną ocenę w skali od 1 do 5 patrząc przez pryzmat pozytywnego wpływu na środowisko.
Aluplast – system okienny energeto neo (ocena: 2)
Wg opisu firmy zastosowano w tym projekcie szereg zrównoważonych rozwiązań. O ile dobra izolacyjność jest cenna (pomijam fakt, że okna trzyszybowe są standardem w 2021 roku) , o tyle zastąpienie zbrojeń stalowych kompozytowymi prawdopodobnie utrudni proces recyklingu takich okien, podobnie jak wklejanie szyb w profile, które w zasadzie uniemożliwiają demontaż.
Oczywiście nikt nie wymienia okien co 5 lat, ale należy zastanowić się co zrobić z oknami jak ich czas życia dobiegnie końca. Z tej perspektywy jest to zmiana na gorsze.
BIO-MED – nawóz organiczno-mineralny z osadów pościekowych (ocena: 4)
Jest to ciekawa innowacja wykorzystująca odpady pościekowe, popiół z biomasy oraz mikrooganizmy do produkcji nawozu. W przypadku tego pierwszego – prowadziem dyskusję z kolegą nt. bezpieczeństwa tego typu nawozów. Tego typu nawozy na pewno spełniają wymogi z perspektywy zawartości metali ciężkich, z drugiej jednak strony w osadach mogą być inne związki, w tym farmaceutyki, które ludzie wydalają oraz mikroplastik, które nie podlegają monitorowaniu. Dodatek promieniowców ma pozytywnie wpływać na mikroflorę gleby, przy czym permakulturowcy są przeciwni wprowadzaniu obcych mikroorganizmów do gleby, więc warto to robić z rozwagą.
Temat na pewno warty uwagi i rozwojowy.
Cechini – woda mineralna w butelkach rPET (ocena: 3)
Butelki wykonane z rPET stają się coraz bardziej powszechne – głównym ograniczeniem jest liczba instalacji do dekontaminacji PET w naszym kraju (bodajże w Norwegii takie instalacje pokrywają 100% używanego PET). Na dzień dzisiejszy jest to na pewno pozytywny wzorzec, lecz do innowacji (w 2021 roku) bym tego nie zaliczył.
Centrum Inżynierii Artur Kania – linia do produkcji kostek do palet z RDF oraz płyt z odpadów trudnych (ocena: 5)
Firma oferuje instalacje pozwalające przetworzyć naprawdę trudne odpady takie jak zmieszane odpady komunalne, tetra paki, włókno szklane, RDF na gotowe wyroby (kostki do palet, płyty). Firma nie zajmuje się produkcją jako taką, ale dostarcza technologię pod konkretny rodzaj materiału (prasowanie lub wytłaczanie). W mojej ocenie są to bardzo potrzebne rozwiązania, gdyż czasem trafiają się materiały, których innymi metodami nie przetworzymy, a zastosowania dla tego typu wyrobów się spokojnie znajdą.
Coffee Service – biodegradowalne opakowania (Ocena: 1)
Niestety biodegradowalność nie oznacza, żę materiałjest bezpieczny dla środowiska. Wciąż jest to rozwiązanie jednorazowe, więc zamykanie obiegu jest pozorne, bo ślad środowiskowy będzie dużo większy, niż w przypadku rozwiązań bezopakowaniowych lub wielorazowych.
Fundacja E_compositum – nowoczesny materiał kompozytowy z surowców poprodukcyjnych (ocena: 1)
Projekt zakłada uruchomienie produkcji biodegradowalnego materiału kompozytowego z surowców segregowanych i poprodukcyjnych takich jak: odpady drzewne, szmaciane, papier, tektura, karton, słoma, plastik. W jego ramach mają powstać: kije do szczotek, szczotki, ławki ogrodowe, kompostowniki, lampy ogrodowe, ekrany osłonowe.
Tyle z opisu, w praktyce jeżeli odpady są posortowane i są to odpady poprodukcyjne o dobrych właściwościach, to po co je mieszać robiąc kompozyt o przeciętnych właściwościach?
Wg mnie nie będzie to biodegradować bez zmielenia, nie mówiąc o tym, że, nie ma to naprawdę żadnego sensu. Gdyby to było zagospodarowanie odpadów komunalnych to dałbym 5. W tej wersji jest to 1.
GPR Guma i Plastik Recycling – kółka do kontenerów na odpady (ocena 3/5)
Są to koła wykonane z poskonsumpcyjnego HDPE oraz z gumy z opon samochodowych. Rozwiązanie jak rozwiązanie, zagospodarowanie względnie dobrego surowca na tego typu produkt nie jest znaczącą innowacją, ale jest trudniejsze niż użycie czystego materiału o stałych parametrach.
GreenTreeGroup – NatureBioFilm (ocena: 1 lub 3)
Jest to kompostowalny laminat barierowy do produktów spożywczych i przemysłowych. Nie jestem za jednorazowością, ale gdyby był to laminat kompostowalny w warunkach domowych (brak informacji dlatego 1 lub 3) , to mogłoby to mieć pewien sens, gdzie możemy wyrzucać opakowania do kompostownika (kompostownie musiałyby akceptować tego typu odpad – co wymagałoby ustandaryzowanego znakowania np. poprzez kolor folii). Oczywiście nie powinien to być standard, ponieważ wytworzenie opakowania wciąż generuje istotny ślad środowiskowy.
Guillin Polska – Dualipack – tacka z papieru i rPET (ocena: 2)
Projekt ma za zadanie zastępować część rPET za pomocą kartonu. Innowacja polega na połączeniu kształowym papieru i rPET zamiast klejeniu materiałów. Problem polega na tym, że tego typu opakowania kartonowe mają większy ślad węglowy niż rPET, więc w zasadzie nie ma to wielkiego znaczenia. Dodatkowo jest stawiane założenie, że klient chętnie rozdzieli te warstwy, co w praktyce ma nie jest tak powszechne. Myślę, że połączenia kształtowe mają sens, ale bardziej widziałbym je np. w przypadku tacek do mięsa i podwójnej tacki rPET-PET/PE, żeby ograniczyć grubość laminatu i odzyskać część dobrego surowca.
MorECO – papier toaletowy w papierowym opakowaniu (ocena: 1)
Rozwiązanie to zastępuje opakowanie foliowe papierowym. O ile torbę foliową dałoby się na upartego ponownie wykorzystać (przy dużej liczbie rolek) i pełni ona zabezpieczenie przed wodą, to tutaj w opakowanie w zasadzie ma bardzo ograniczone zastosowanie, ponieważ nie chroni przed wodą (czyli przed czym, po co w zasadzie stosuje się dodatkowe opakowanie). Kolejny minus za naklejkę z foliowanego papieru zamiast nadruku na papierze z ekologicznej farby.
Cenniejsza byłaby produkcja papieru z recyklingu aniżeli opakowywanie go dodatkową wartwą papieru. Można by równie dobrze sprzedawać to tak jak kiedyś na sznurku, bo to opakowanie jest wg mnie bez znaczenia.
Marbet – panele akustyczne Cell (ocena: 2)
Patrz: NoEcho – panele akustyczne
NoEcho – kurtyna akustyczna (ocena: 1)
Niniejsze zdjęcie przedstawia kurtyny akustyczne, wykonane prawdopodobnie z rPETu. Z jednej strony ograniczenie ilości produkcji nowego PETu ma sens, z drugiej strony dla mnie rozwiązanie skupiające się stricte na estetyce powinny na dzień dzisiejszy mocno ograniczone. Patrząc po wzorze spodziewam się sporych ilości odpadu, których wykorzystanie będzie prawdopodobnie mocno ograniczone ze względów technologicznych.
NoEcho – panele akustyczne (ocena: 2)
Producent paneli podaje, że są one wykonane w 50% z rPET – o ile wykorzystanie rPET zamiast PET jest ok, o tyle problemem jest wyciąganie surowca z rynku (chyba, że jest go nadpodaż i instalacje do dekontaminacji się nie wyrabiają). Pisanie o możliwości recyklingu tych paneli jest wg mnie dużym nadużyciem.
Packoorang – wielorazowe opakowania dla logistyki (ocena: 5)
Jest to rozwiązanie, na które czekam od dawna. Jest to opakowanie wielorazowe do wysyłania paczek, które może ograniczyć przeogromne ilości kartonów walających się po wiatach śmietnikowych (nie, karton nie jest tak ekologiczny, jak jego producentom się wydaje). Packoorang oferuje rozwiązanie dla pojedynczych przesyłek oraz zabezpieczenie dla całych palet. W przypadku przesyłek opakowanie zawiera dodatkową warstwę pianki zabezpieczającą produkt przez zniszczeniem.
Warto nadmienić, że Packoorang zdobył pierwszą nagrodę w konkursie Produkt w Obiegu 2021 🙂
PERLBOX – bloczek budowlany (ocena: 1)
Produkt ma cechować się niską przewodnością cieplną pozwalającą na rezygnację ze stosowania styropianu lub wełny mineralnej. Problemów tu jest kilka:
- wymagana grubość ściany to 45 cm (więc bardzo dużo)
- gęstość materiału to 500kg/m3, czyli dużo większa niż styropianu
- jest to materiał mineralny, więc spodziewam się wykorzystania bardzo wysokich temperatur umożliwiających wyprodukowanie takiego bloczka.
Finansowo możę się to spinać, ale ekologicznie niebardzo, bo styropian ma gęstość od 12 do 50 razy mniejszą, nie mówiąc o zdecydowanie mniejszym zapotrzebowaniu na energię do produkcji (oczywiście styropian się kruszy i trzeba go zabezpieczyć podczas montażu)
Poskładani – Wielopoziomowa skrzynka narzędziowa z tektury (ocena: 1)
Autorzy projektu chwalą się 3-krotnie mniejszym wykorzystaniem papieru niż plastiku. Zapomnieli dodać, że czas życia takiego kartonu można liczyć w tygodniach lub miesiącach, podczas gdy ja swoją skrzynkę użytkuję piąty rok w różnych warunkach atmosferycznych i nie widzę, śladów zniszczenia. Naprawdę nie wiem co autor miał na myśli tworząc ten projekt.
Smartcara Ecobucket – domowy recycler odpadów kuchennych (ocena: 1)
Wyróżnienie otrzymało rozwiązanie, które korzystając z rozdrabniacza oraz funkcji podgrzewania jest w stanie zutylizować 90% odpadków kuchennych. W mojej ocenie jest to zbędny gadżet, który przyspiesza proces kompostowania, ale w zasadzie nie rozwiązuje żadnego problemu. Odpady bio można kompostować na balkonie/w ogrodzie/wyrzucać do brązowego pojemnika, a tutaj mamy rozwiązanie które ma wyraźny ślad węglowy, podczas gdy jedyną korzyścią jest nasza wygoda.
Przepraszam za brak zdjęcia, ale nie ma czego pokazywać.
Smurfit Kappa – Opakowanie z tektury falistej do sadzonek (ocena: 2)
Zastosowanie odpowiednio złożonej tektury falistej do opakowań jest fajną innowacją, szczególnie, że można ją tak zaprojketować, żęby osłonić sadzonkę (za to 2, ale to nie innowacja związana z zamykaniem obiegu). Z drugiej jednak strony doniczki do sadzonek są produkowane z najgorszej jakości plastiku z recyklingu, więc ma on mały ślad środowiskowy. Lepszą innowacją byłoby wprowadzenie systemu zwrotów opakowań do sadzonek niż wprowadzanie kolejnych jednorazowych opakowań.
Swapp – refillomat do nalewania kosmetyków (ocena: 5)
O moim pierwszym wpisie nt. Swappa mogliście przeczytać w zeszłym roku, kiedy dla chłopaków szacowałem ślad węglowy ich systemu. Jest to system do nalewania kosmetyków redukujący ilość powstających odpadów opakowaniowych. Chłopacy pracują nad II wersją refillomatu, który ma sporo ciekawych rozwiązań, które w przeciągu kilku miesięcy powinny ujrzeć światło dzienne. Projekt wspieram od strony materiałowej oraz od strony oceny śladu węglowego – zdobył on II nagrodę w konkursie Produkt w Obiegu 2021 🙂
TEXET – softshell zapakowany w biodegradowalną folię (ocena: 3 i 1)
Jak pisałem przy panelach akustycznych – stosowanie rPET w branży tekstylnej do downgrading surowca butelkowego. Tkaniny rPET są całkiem popularne, więc ciężko tu mówić o innowacji. Ocena 1 za torbę z PLA która jest kompostowalna po bardzo długim czasie (certyfikat Industrial), ale jak trafi do żółtego pojemnika, to będzie zanieczyszczać strumień odpadów.
Transferdrukpapier – wodoodporne, tłuszczoodporne biodegradowalne papiery i tacki (ocena: 1 lub 4)
Opakowania jednorazowe z definicji nie są ekologiczne i powinny być wyeliminowane. Pozostają jednak sytuacje, gdzie nie da się inaczej, i wtedy trzeba myśleć o alternatywach. Mamy tutaj problem, ponieważ opakowania papierowe są powlekane folią polietylenową utrudniającą recykling lub związkami perfluoroalkilowymi (zakazywane), które są toksyczne dla ludzi. W przypadku opakowań z tworzyw jest nieco prościej, gdyż nadają się do recyklingu, ale potrzebna jest odpowiednia ilość, żeby to miało sens.
Tutaj występuje innowacja w postaci biodegradowalnych powłok do papieru. W teorii jest ok, ale biodegradowalne wcale nie oznacza bezpieczne. Poszperałem trochę i wg producenta powłoki opracowała firma BIM Kemi, która zajmuje się zieloną chemią. Teoretycznie może więc to być nowy rodzaj powłoki (wg broszury nawet kompostowalnej), ale wciąż nie wiadomo co to jest (kompostowalne dotyczy jakości kompostu i zawartości metali ciężkich, nie ma tam mowy o innych związkach). Wg producenta ma nie utrudniać procesu recyklingu, ale na dzień dzisiejszy nie mogę tego zweryfikować. Stąd ocena zależna od stanu faktycznego.
Żabka i Żywiec Zdrój – recyklomat (ocena: 5)
Jest to projekt recyklomatu (automatu do zwracania butelek). O ile samo rozwiązanie jest dość drogie w kwestii wdrożenia, o tyle przyczynia się do zwiększenia poziomów recyklingu. Niebawem wejdzie system kaucyjny na butelki PET i tego typu automaty będą nam potrzebne.
Podsumowanie
Gratuluję wszystkim, którzy dotarli do końca zestawienia 🙂 nie przestawiłem raptem kilku mało istotnych, do których zgubiłem zdjęcia lub opisy. Mam nadzieję, żę w przyszłym roku będzie lepszy poziom kandydatów 🙂
