Kiedy zastanawiamy się nad śladem węglowym, czy to przedsiębiorstwa, czy swoim jako jednostki, nie sposób nie pomyśleć w pierwszej kolejności o transporcie.
Nasze decyzje związane z transportem np. dojazdami do pracy niosą za sobą zróżnicowany wpływ na nasz ślad węglowy. Najgorszym wyborem jest samotny przejazd samochodem benzynowym (im więcej osób w samochodzie tym lepiej wypada jego emisyjność), podczas gdy zdecydowanie mniejszy ślad węglowy wygenerujemy, decydując się na komunikację zbiorową (oczywiście o ile jest to możliwe) [1].
Niniejszy artykuł powstał we współpracy ze startupem TerGo – twórcą narzędzia TERbit.
Konsekwencje transportu samochodowego
Niestety, oprócz generowanego śladu węglowego samochody mają również negatywny wpływ na zdrowie ludzi (szczególnie tych żyjących w miastach). O ile samochody zapewniają transport i wygodę, o tyle przyczyniają się również do zanieczyszczenia powietrza, hałasu i ograniczenia aktywności fizycznej, co może prowadzić do szeregu negatywnych konsekwencji zdrowotnych.
Jedną z najbardziej znaczących konsekwencji zdrowotnych wynikających z obecności samochodów w mieście jest zanieczyszczenie powietrza. Samochody emitują zanieczyszczenia takie jak tlenki azotu, cząstki stałe i tlenek węgla, które mogą powodować problemy z układem oddechowym i sercowo-naczyniowym (astma, rak płuc i choroby serca). Hałas generowany przez samochody może mieć również negatywne skutki dla zdrowia, takie jak zwiększenie poziomu stresu, zaburzenia snu oraz pogorszenie słuchu.
Warto również zwrócić uwagę, że wspomniana wygoda przyczynia się do ograniczenia aktywności fizycznej (łatwiej w ciepłych, komfortowych warunkach dojechać do pracy niż “męczyć się” na rowerze). Brak ruchu z kolei może prowadzić do otyłości, co również zwiększa ryzyko chorób serca, a także może przyczyniać się do udaru i cukrzycy.
Rzadko podnoszonym argumentem jest przyczynianie się samochodów do powstawania tzw. miejskiej wyspy ciepła, gdzie miasta stają się znacznie cieplejsze niż otaczające je obszary wiejskie z powodu ciepła wytwarzanego przez samochody i związaną z nimi infrastrukturę, co również negatywnie oddziałuje na komfort życia w miastach.
Zdrowie jest wartością samą w sobie i powinno być tutaj brane pod uwagę niezależnie od kwestii środowiskowych (chociaż w obliczeniach środowiskowych można uwzględnić wpływ działalności ludzkiej na nasze zdrowie). Regularna umiarkowana aktywność fizyczna jest niezbędna dla zachowania zdrowia fizycznego i psychicznego. Wybór marszu, roweru czy schodów zamiast windy może być pomocny w realizacji zalecanej dawki ruchu (minimum 30 minut 5 razy w tygodniu) szczególnie dla osób o siedzącym trybie życia wykonujących pracę biurową. Jest to zalecany przez WHO element prewencji chorób cywilizacyjnych [5] [6].
TERbit – opis rozwiązania
Narzędziem pomocnym w ocenie wpływu wyboru środka transportu na ślad węglowy jest aplikacja TERbit od startupu TerGo. Jest to aplikacja, która pozwala określić oszczędności środowiskowe (mierzone śladem węglowym) płynące z wykorzystania mniej emisyjnych środków transportu w porównaniu do przejazdu samochodem na tej samej drodze.
Jak to się dzieje? Z wykorzystaniem opracowanej technologii narzędzie weryfikuje wybrany sposób komunikacji (z wykorzystaniem modułu GPS, Bluetooth, GSM czy akcelerometru) i po pokonaniu drogi przyznaje użytkownikom liczy, o ile zredukowaliśmy ślad węglowy transportu (jest to możliwe poprzez pomnożenie pokonanej odległości przez odpowiednie współczynniki emisji). W przyszłości autorzy aplikacji planują zapewnić możliwość integracji z innymi aplikacjami i urządzeniami takimi jak smartwatch czy smartband. Ponadto istnieje możliwość wdrożenia aplikacji TERbit w firmach oraz łączenia pracowników w zespoły wspólnie oszczędzające emisje.
Potencjalne korzyści z korzystania z aplikacji TERbit dotyczą nie tylko użytkowników indywidualnych, ale również pracodawców, przedsiębiorstw zobowiązanych do raportowania niefinansowego, gmin i miast oraz rynku motoryzacyjnego. W przypadku przedsiębiorstw twórcy aplikacji deklarują, że śledzenie emisji związanych z flotą przedsiębiorstwa oraz dojazdami pracowników z wykorzystaniem aplikacji TERbit będzie szybsze, dokładniejsze i łatwiejsze (Zakresy 1 i 3 emisji). Dodatkowo istotną korzyścią jest zaangażowanie pracowników w politykę środowiskową — pracownicy dzięki podejmowanym wyborom widzą, o ile mniej obciążyli naszą planetę emisjami związanymi z dojazdami do pracy.
Z perspektywy miast oraz gmin dane mogą wesprzeć działania związane z transformacją w kierunku bardziej zrównoważonej komunikacji. Narzędzie może usprawnić wprowadzanie zmian w zakresie transportu publicznego i zmniejszenia natężenia ruchu samochodów osobowych, co bezpośrednio przełoży się na poprawę jakości powietrza, jakości życia i zdrowia mieszkańców.
W przypadku rynku motoryzacyjnego gromadzone dane posłużą firmom do raportowania dokładnych emisji w Zakresie 3, co ograniczy lub wyeliminuje problem niedokładnych i nierzetelnych danych bazujących na ankietach użytkowników. [materiały TerGo]
Podsumowanie
Działania na rzecz transformacji infrastruktury transportowej w miastach, gminach oraz zmiany zwyczajów związanych z dojazdami przyczyniają się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 przyjęta przez państwa członkowskie ONZ w 2015 roku zakłada realizację 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju. Wśród nich mamy takie cele jak: “Dobre zdrowie i jakość życia”, “Innowacyjność, przemysł i infrastruktura”, “Zrównoważone miasta i społeczności” i “Działania w dziedzinie klimatu”. Temat transportu jest związany z tymi czterema celami i aby osiągnąć te cele, bardzo ważna jest współpraca. Tylko wspólne działania i zaangażowanie, państw, rządów, samorządów, biznesu i zwykłych ludzi pozwoli na sukces [7].
Literatura
- [1] https://eko-logicznie.com/ekologia-w-praktyce-36-slad-weglowy-transportu-osobowego/
- [2] https://idealnepowietrze.pl/ktore-obszary-w-polsce-sa-najbardziej-zagrozone-smogiem-w-okresie-zimowym/
- [3] https://airly.org/pl/oddychajpolsko-dwa-rodzaje-smogu-w-polsce-oba-w-ciagu-roku-zabijaja-populacje-malego-miasta/
- [4] https://forsal.pl/biznes/ekologia/artykuly/8594539,smog-strefa-czystego-transportu-krakow-stowarzyszenie-piotr-skarga.html
- [5] https://zdrowie.pap.pl/ruch/21-udowodnionych-korzysci-z-ruchu
- [6] https://ncez.pzh.gov.pl/aktywnosc-fizyczna/ruch-jak-ile-i-gdzie/
- [7] https://kampania17celow.pl/agenda-2030/
